Οδηγίες Εγκατάστασης Λαμπτήρων Ψυχρής Καθόδου

• ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΕ ΥΨΗΛΗ ΤΑΣΗ-ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ

Οι εγκαταστάσεις λαμπτήρων ψυχρής καθόδου τροφοδοτούνται από συμβατικούς (50Hz) ή ηλεκτρονικούς (~20kHz) μετασχηματιστές υψηλής τάσης, που είναι ειδικά κατασκευασμένοι για εφαρμογές φωτισμού. Η υψηλή τάση λειτουργίας των εγκαταστάσεων από μόνη της επιβάλλει την τήρηση μερικών βασικών αρχών ασφάλειας, που παρουσιάζονται παρακάτω.

Λόγω της ιδιαίτερης συμπεριφοράς των υψηλών τάσεων μεγάλης συχνότητας, ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται όταν η εγκατάσταση τροφοδοτείται από ηλεκτρονικούς μετασχηματιστές. Η υψίσυχνη ενέργεια διαχέεται στο χώρο γύρω από τα καλώδια με χαρακτηριστική ευκολία και κατά συνέπεια, θα πρέπει να λαμβάνονται ιδιαίτερα μέτρα. Ανεπαρκής τήρηση των μέτρων αυτών, μπορεί να ευθύνεται για:

- Μείωση της φωτεινότητας της εγκατάστασης ή τρεμόπαιγμα.
- Υπερφόρτιση των μετασχηματιστών.
- Μείωση του χρόνου ζωής των μετασχηματιστών.
- Ενεργοποίηση των διατάξεων προστασίας (ρελαί) των μετασχηματιστών.

Ένα μεγάλο μέρος των βλαβών οφείλεται σε λάθη κατά την εγκατάσταση. Οι βλάβες μπορεί να είναι άμεσες ή να παρουσιαστούν μακροπρόθεσμα.

• ΥΛΙΚΑ-ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ
   

- Στηρίγματα - Μονωτήρες

Χρησιμοποιούνται για τη στήριξη των γυάλινων σωλήνων. Ο μονωτήρας της φωτογραφίας στερεώνεται παράκεντρα του άξονά του και διαθέτει περιστρεφόμενη κεφαλή. Έτσι, ακόμα και με σημάδεμα χωρίς ακρίβεια, ο μονωτήρας μπορεί να έρθει να κουμπώσει ακριβώς κάτω από το γυαλί μας. Προσέχουμε να χρησιμοποιούμε τουλάχιστον ένα μονωτήρα ανά μέτρο γυάλινου σωλήνα. Ακόμη κι αν το μήκος είναι μικρότερο από ένα μέτρο, χρησιμοποιούμε 2 τουλάχιστον μονωτήρες ανά ευθύ και 3 τουλάχιστον ανά καμπύλο τμήμα.
 

- Καπάκια - Πίπες

Χρησιμοποιούνται για την προστασία και μόνωση των συνδέσεων των ηλεκτροδίων. Χρησιμοποιούμε τον κατάλληλο τύπο, ανάλογα με τη διεύθυνση του ηλεκτροδίου/σωλήνα και την επιθυμητή κατεύθυνση αναχώρησης της καλωδίωσης. Οι πίπες προσαρμόζονται στο καλώδιο πριν από τη σύνδεση και κουμπώνουν πάνω στο ηλεκτρόδιο μετά την ολοκλήρωσή της. Αντίθετα, τα καπάκια έχουν το προτέρημα ότι μπορούν να εφαρμοστούν και μετά την σύνδεση αλλά πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή σε υπαίθριους χώρους. Συγκεκριμένα τα μονωτικά αυτά είναι ιδανικά όταν χρησιμοποιούνται με το κλειστό μέρος προς τα πάνω, αλλά σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να δημιουργηθούν προβλήματα. Όταν οι συνθήκες εγκατάστασης δεν επιτρέπουν την χρήση των παραπάνω υλικών, συνηθίζεται η χρήση μονωτικού στόκου. Ο στόκος αυτός είναι εύπλαστο υλικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε συνδυασμό με τα παραπάνω υλικά για ακόμη μεγαλύτερη προστασία.
 

- Καλώδια 

Τα καλώδια που χρησιμοποιούνται για τη σύνδεση του δευτερεύοντος του μετασχηματιστή με τα ηλεκτρόδια είναι ειδικού τύπου με ενισχυμένη μόνωση. Πάντα χρησιμοποιούμε το συνιστώμενο τύπο καλωδίου και ποτέ δεν ενώνουμε κομμάτια μεταξύ τους. Τα τμήματα καλωδίωσης πρέπει να είναι ενιαία.

• ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

- Τοποθέτηση λαμπτήρων

Πριν τη στήριξη – σύνδεση του λαμπτήρα, των καλωδίων και του μετασχηματιστή, καθορίζουμε προσεκτικά τη θέση λειτουργίας του μετασχηματιστή με βάση τους περιορισμούς που αφορούν τα μήκη και τη στήριξη των καλωδίων αναχώρησης από το δευτερεύον.

- Καλωδίωση - Μόνωση

Για τη σύνδεση των ηλεκτροδίων με τα καλώδια, ακολουθούμε την παρακάτω διδικασία:
 

1) Συστρέφουμε μεταξύ τους τους ακροδέκτες που βγαίνουν από το ηλεκτρόδιο.
2) Αφαιρούμε 4 εκατοστά μόνωσης από το άκρο του καλωδίου που θέλουμε να συνδέσουμε, και συστρέφουμε το αγώγιμο άκρο μαζί με τους ακροδέκτες του ηλεκτροδίου, όπως φαίνεται στην παρακάτω φωτογραφία. Αν χρησιμοποιήσουμε πίπα για τη μόνωση της σύνδεσης, προσέχουμε να την περάσουμε στο καλώδιο πριν τη σύνδεση με το ηλεκτρόδιο.

3) Διπλώνουμε καλά τους συνεστραμμένους αγωγούς κοντά στη βάση τους για να περιορίσουμε το μήκος τους και τοποθετούμε το καπάκι ή την πίπα. Στις φωτογραφίες που ακολουθούν φαίνεται το τελικό αποτέλεσμα.

- Τοποθέτηση - Σύνδεση Μετασχηματιστή

Το δευτερεύον κύκλωμα, που τροφοδοτεί το λαμπτήρα, δεν γειώνεται. Στους ηλεκτρονικούς μετασχηματιστές δεν χρειάζεται η πραγματοποίηση συνδέσεων, επειδή φέρουν καλώδια με το μέγιστο συνιστώμενο μήκος κατά τον κατασκευαστή τους.

Στην περίπτωση που χρησιμοποιούμε συμβατικό μετασχηματιστή, κλείνουμε πάντα το καπάκι πριν θέσουμε τη διάταξη σε λειτουργία, ώστε να κλείσουν οι μεταλλικές επαφές που φαίνονται στην πλευρά του πρωτεύοντος.

Προσοχή: Οι λαμπτήρες τροφοδοτούνται ΠΑΝΤΑ σε σειρά. Δεν παραλληλίζουμε ΠΟΤΕ λαμπτήρες στο κύκλωμα.

• ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ

- Γενικά

Ανεξάρτητα από τον τύπο μετασχηματιστή που χρησιμοποιούμε (συμβατικός – ηλεκτρονικός), το πρότυπο ΕΝ 50107 παρέχει τις αναγκαίες συστάσεις για ασφαλή και καλή λειτουργία. Συνοπτικά:

- Δεν τροφοδοτούμε ΠΟΤΕ περισσότερα μέτρα λαμπτήρων από αυτά που προτείνει ο κατασκευαστής για δεδομένες διατομές και γέμισματα.
- Δεν διακλαδίζουμε ποτέ το κύκλωμα. Όλες οι συνδέσεις πρέπει να γίνονται σε σειρά και ΠΟΤΕ παράλληλα.
- Εξασφαλίζουμε τον καλό αερισμό των μετασχηματιστών.
- Μονώνουμε τα εξαρτήματα από κάθε μορφής υγρασία, ειδικά σε εγκαταστάσεις εξωτερικού χώρου.
- Σε κάθε περίπτωση, μονώνουμε καλά τις συνδέσεις με τα παρεχόμενα υλικά και αν χρειάζεται, εξασφαλίζουμε τη στεγανότητά τους.
- Αποφεύγουμε τη στήριξη των λαμπτήρων της εγκατάστασης κατευθείαν σε μεταλλικές επιφάνειες. Ειδικά αν χρησιμοποιούμε ηλεκτρονικούς μετασχηματιστές, κάτι τέτοιο ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ.
- Τα καλώδια υψηλής δεν πρέπει να τρέχουν κολλητά στους λαμπτήρες και τους μετασχηματσιστές, γι αυτό κρατάμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερες αποστάσεις μεταξύ των καλωδίων, του λαμπτήρα και των μετασχηματιστών. Δεν τοποθετούμε τους μετασχηματιστές κοντά μεταξύ τους.
- Χρησιμοποιούμε ΜΟΝΟ ειδικά εγκεκριμένα καλώδια υψηλής τάσης.
- Τα τμήματα των καλωδιώσεων πρέπει να είναι ενιαία και όλες οι ενώσεις με τα ηλεκτρόδια καλά μονωμένες.
- Δεν στηρίζουμε τα καλώδια κοντά (και ειδικά παράλληλα) σε άλλες καλωδιώσεις, αλλά και μεταξύ τους.
- Για να μειώσουμε το ακουστικό θόρυβο των 50Hz, περιορίζουμε τη μεταφορά των δονήσεων προς τις επιφάνειες στήριξης χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα υλικά.

- Ειδικές Οδηγίες για Εγκαταστάσεις με Ηλεκτρονικούς Μετατροπείς

Τονίζεται ότι μη τήρηση των παρακάτω κανόνων μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση του χρόνου ζωής της εγκατάστασης και σε αρκετές περιπτώσεις ακόμη και σε άμεση καταστροφή του μετασχηματιστή. Τηρώντας τις συστάσεις που ακολουθούν ελαχιστοποιούμε την πιθανότητα αντιμετώπισης προβλημάτων και βλαβών.
Λόγω της υψηλής συχνότητας λειτουργίας της διάταξης, οι απαιτήσεις σε ότι αφορά τις αποστάσεις, τα μήκη και τη στήριξη των καλωδίων είναι ιδιαίτερα αυστηρές. Συγκεκριμένα, πέρα από όσα ήδη αναφέρθηκαν δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στα εξής:

- Δεν επιμηκύνουμε ΠΟΤΕ τα καλώδια υψηλής τάσης του δευτερεύοντος.
- Δεν τα στρίβουμε, δεν τα τυλίγουμε, δεν τα λυγίζουμε.
- Τα κόβουμε και τα κρατάμε όσο το δυνατόν πιο κοντά. Φροντίζουμε το μήκος των 2 αναχωρήσεων μέχρι τα ηλεκτρόδια να είναι κατά το δυνατόν ίσο. Αν θέλουμε να τροφοδοτήσουμε σειρά λαμπτήρων τοποθετούμε και συνδέουμε το τροφοδοτικό στη ΜΕΣΗ και ενώνουμε κατόπιν τα άκρα των σωλήνων με το κατάλληλο καλώδιο υψηλής τάσης.

Παραδείγματα:

ΛΑΘΟΣ: Άνισο μήκος αναχωρήσεων δευτερεύοντος

ΛΑΘΟΣ: Οι αναχωρήσεις είναι ίσες αλλά το μήκος τους μπορεί να μειωθεί

ΣΩΣΤΟ: Οι αναχωρήσεις από το δευτερεύον είναι ίσες και το μήκος τους έχει ελαχιστοποιηθεί

- Κρατάμε τα καλώδια ΜΑΚΡΙΑ από όλες τις πλευρές του μετατροπέα (τουλάχιστον 5cm).
- Κρατάμε τα καλώδια μακριά από το λαμπτήρα και τα ηλεκτρόδια (τουλάχιστον 5cm).
- Δεν τα τοποθετούμε ΠΟΤΕ κοντά μεταξύ τους, και οπωσδήποτε ΟΧΙ παράλληλα.
- Δεν στηρίζουμε ΠΟΤΕ καλώδια και μετατροπείς επάνω σε μεταλλικές ή άλλες αγώγιμες επιφάνειες χωρίς την παρεμβολή μονωτικού στηρίγματος.
- Κρατάμε τους μετατροπείς σε απόσταση μεταξύ τους (τουλάχιστον 8cm) και συμβουλευόμαστε πάντα τις οδηγίες εγκατάστασης του μετασχηματιστή.
- Φροντίζουμε ώστε οι μετατροπείς να αερίζονται καλά και δεν τους τοποθετούμε ποτέ σε θερμά σημεία (πχ. εκτεθειμένους σε ηλιακή ακτινοβολία).
- Δεν χρησιμοποιούμε καλώδια με μεταλλική θωράκιση. Χρησιμοποιούμε ΜΟΝΟ τα ειδικά καλώδια υψηλής τάσης που προβλέπει ο μελετητής της εγκατάστασης.
- Χρησιμοποιούμε ΜΟΝΟ ηλεκτρομονωτικά στηρίγματα.